De Inspecties IGJ en IJV zijn glashelder: jongeren krijgen geen tijdige, passende hulp. Wachttijden worden verbloemd als “werkvoorraad”, vaste gezichten ontbreken en betekenisvol contact is zeldzaam. De Vereniging van Nederlandse Gemeenten (VNG) erkent dat het stelsel faalt, maar blijft steken in abstracte herbezinning. Ondertussen worden behandeladviezen van professionals afgewezen op basis van kosten, niet op inhoud. Dat is geen leiderschap, dat is wantrouwen in vermomming.
Wat onderbelicht blijft: het doorschuiven van cliënten naar grote instellingen versterkt het probleem. Kleinschalige aanbieders, vaak met kortere wachttijden en meer persoonlijke aandacht, worden structureel genegeerd. Daardoor stapelen de wachtlijsten zich op bij de grote instellingen, die hun eigen overbelasting gebruiken als reden voor nóg meer centralisatie. Zo houdt het systeem zichzelf gevangen. Zelfs als zorg wordt toegekend, blijkt dat vaak maar de helft van de geïndiceerde uren daadwerkelijk aan directe zorg wordt besteed. De rest verdwijnt in coördinatie, administratie en overleg. Dat is geen zorg, dat is systeemonderhoud.
Maar laten we ook eerlijk zijn: kleinere organisaties kunnen de hele last niet alleen dragen. Ze bieden verlichting, maatwerk en snelheid, maar hebben ruimte, erkenning en samenwerking nodig. Het is tijd om samen het gesprek te voeren over hoe processen slimmer, menselijker en eerlijker kunnen worden ingericht. Niet óver elkaar, maar mét elkaar.
Als directeur van een zorgcoöperatie zie ik dagelijks hoe het anders kan. Lokale zorgondernemers kennen hun cliënten, zijn aanspreekbaar en leveren zorg zonder bureaucratische omwegen. Maar zij worden zelden serieus genomen in het beleid. Terwijl juist zij de wachtlijsten kunnen verkorten, de menselijke maat kunnen herstellen en de zorg weer betekenisvol én betaalbaar kunnen maken. De jeugdzorg roept terecht op tot het stellen van grenzen. Maar wie durft ook te kiezen voor wat wél moet? Voor kinderen die nú hulp nodig hebben. Voor professionals die hun vak verstaan. Voor lokale samenwerking die niet afhankelijk is van logge structuren.
Wat nodig is? Leiderschap dat durft te decentraliseren. Gemeenten die vertrouwen op vakmanschap in plaats van spreadsheets. En een stelsel dat ruimte biedt aan kleinschalige zorg, niet als uitzondering, maar als fundament. De jeugdzorg moet fundamenteel veranderen. Niet door nóg meer overleg, maar door te kiezen. Voor vertrouwen. Voor samenwerking. Voor kinderen.
Ben jij bestuurder, beleidsmaker of collega-zorgprofessional die voorbij het frame durft te kijken? Ik ga graag met je in gesprek over hoe we samen zorg persoonlijk én beter betaalbaar maken.
F.A. (Frank) Brummelhuis MBA
directeur-bestuurder
Coöperatie Zorgondernemers Twente U.A.
Auteur van Verbinding door leiderschap
hashtagZorgondernemers hashtagBetaalbareZorg hashtagZorgbeleid hashtagZorgtransformatie hashtagJeugdzorg hashtagWMO hashtagSamen14 hashtagWethouderZorg